Norg is al een ontzettend oud dorp dat niet altijd deze naam heeft gedragen. Pas in de akte van Utrecht van 1139  werd de naam genoemd met de uitspraak als Nurech. De naam Norg betekent: 'veld in het noorden.' en behoort vanaf 1997 tot de gemeente Noordenveld terwijl het daarvoor heel lang zelfstandig een gemeente is geweest (Noordenveld, 2013). 

Volgens onze bevindingen is Norg een Brink/ Es dorp. Een brink is een open ruimte waarin vaak eiken of populieren zijn gepland, dit ter winning van hout.  Hout was vroeger (en nu nog) een belangrijk product om zowel te gebruiken als warmtebron of om mee te bouwen. Brinken veriëren erg in vorm en grootte, wat ook in Norg te zien is (zie figuur 1). Norg kent in totaal zes brinken, waarvan twee tegenwoordig nog erg goed te zien zijn zoals de brink van Oosteind gelegen in het centrum (nummer 4) en de brink aan de Peesterstraat (nummer 5) . De brink in het centrum wordt regelmatig nog gebruikt terwijl de brink aan de Peesterstraat voor het laatst is gebruikt in 1960. 

Figuur 1: Norg in 1899 ( Bron: Nieuwland, 2006) - Zelf bewerkt - 

Hierboven is de kaart uit de historische atlas nog een keer bewerkt in 'kaart ' gebracht. Dit is gedaan zodat makkelijk de twee grote brinken gelegen in het midden van Norg te zien zijn. De twee grote brinken zijn dus die van de Peesterstraat en van het Centrum, liggen parallel tegenover elkaar. Vroeger werden brinken gebouwd aan de randen van het dorp, waarna dit later in het centrum terecht is gekomen door bebouwing, zoals te zien is in foto 1 is hier ook sprake van bij Norg. Brinken werden gebruikt als verzamelplaats voor vee, zowel voordat de dieren het land op gingen als erna wanneer ze van het land kwamen. De brink gebruiken als verzamelplaats voordat de dieren de gezamelijk landerijen opgingen is slim, want je kunt zo netjes al het vee verdelen, maar de dieren verzamelen wanneer de dieren van de agrarische grongen afkwamen is nog slimmer. Tussen het vee zaten o.a. schapen die na de hele dag te hebben gegrazen op de brinken in schapenkooien werden verzameld. In deze schapenkooien lag op de bodem stro, waarop de schapen gingen uitscheiden. Wanneer deze stro en poep door het lopen van de schapen vermengd werden vormde het een vruchtbare laag mest. Samen met het uitgescheiden product van d overige dieren op de brink werd al het mest naar de akkers (essen) gebracht, zodat de grond hier vruchtbaar werd. Dit was nodig doordat Drenthe op voornamelijk zandgronden ligt en dit is van zichzelf uit niet heel vruchtbaar. Over de jaren heen van bemesting is de grond opgehoogd wat tegenwoordig goed te zien is. Door de jaren heen is dit alles zijn schapenkooien verdwenen net als de oorspronkelijke functie van brinken. Tegenwoordig worden de plekken gebruikt voor de kermis (zuidlaren) markten voor de mens maar ook als markt voor paarden.  De landerijen waarop het vee werd losgelaten lagen dus lager en waren vaker nat en dus geschikt voor veelteelt terwijl de wat hogere gelegen gronden geschikt waren voor akkerbouw, dit betroffen de essen. 

Foto 1: Brink Peesterstaat te Norg (bron: Eigen foto, 2014) 

In foto 1 is de brink aan de Peesterstraat te zien. De brink is in 1960 voor het laatst als paardenmarkt gebruikt. Al is de brink voor het laatst als paardenmarkt gebruikt deze functie had een brink echter niet zoals eerder is vermeld. De brink aan de Peesterstraat kent een historisch monument dat in 2012 helemaal is gerenoveerd. Dit betreft namlijk een paardenlaadplaats die in 1938 is gebouwd. 

Foto 2: Paardenlosplaatst hersteld in 2012 te Norg (bron: Eigen foto, 2014) 

De paardenlosplaats dat naast de brink aan de Peesterstraat ligt werd actief gebruikt om paarden uit de wagen te halen, waarnaar de paarden richting de paardenmarkt op de brink konden worden gebracht. Deze losplaats is handig omdat de wagens van vroeger hoog waren. Om vanuit deze wagen paarden te kunnen lossen moesten steile planken worden gebruikt, die van hout waren. Als de paarden met hun hoeven de wagen uit liepen maakte dat veel lawaai waardoor de paarden zenuwachtig werden. Met het gebruik van de paardenlosplaats was dit niet nodig en konden paarden horizontaal gelost worden. Ook het omlaag lopen van de paarden maakt geen tot weinig geluid, wat kwam doordat de bodem bedekt was met gras zoals ook te zien is op de foto. 

Foto 3: De brink Oosteind, gelegen in het centrum van Norg (bron: Eigen foto, 2014)

De brink Oosteind is tegenwoordig ook nog in gebruik. De brink wordt actief gebruikt voor zowel gewone markten als een marktplaats waar paarden kunnen worden verhandeld. Tegenwoordig hoeft men niet meer gebruik te maken een paardenlosplaats omdat de trailers voor de paarden tegenwoordig sterk zijn verbetert. De vraag blijft wel: 'hoe ziet zo'n paardenmarkt er ongeveer uit.' Deze vraag is te beantwoorden met een mooie afbeelding van hoe het vroeger was (zie foto 4). 

Foto 4A: Paardenmarkt van 1941 aan de Peesterstraat te Norg (bron: Boermarke-Oosteinde, 2012) 

 Foto 4B:  Paardenmarkt 2014, zuiderbrink te Norg. (bron: Roderjournaal, 2014)

Door de foto wordt zich ongeveer een beeld gevormd over hoe het vroeger zou zijn geweest. Paarden waren belangrijk doordat ze voor ontzettend veel functies gebruikt werden, voor zowel als krachtbron als ter opvulling van vrijetijd.  De paardenmarkt aan Oosteinde wordt jaarlijks nog georganiseerd en wordt onder gebracht als de naam "jaarmarkt", waarbij het dorp ook andere activiteiten biedt voor bewoners en omwonenden.  De brink was al op foto 3 te zien maar daar hoort de onderstaande foto ook nog bij. 

Foto 5: Waterput op de brink Oosteinde (bron: Eigen foto, 2014) 

In foto vijf is de waterput te zien die tijdens de jaarmarkt van Norg nog jaarlijks gebruikt wordt om de paarden van drinkwater te voorzien. De pomp is onlangs gerenoveerd wat duidelijk te zien is in foto 5. Ook de paaltjes om de brinken heen hebben de functie om paarden aan vast te maken. Deze paaltjes zijn ook te vinden aan de brink aan de  Peersterstraat, in de wat oudere brinken zijn deze paaltjes niet meer te bezichtigen. 

Essen

In de bovenstaande is tekst wat verteld over de Essen (akkers) maar hier is verder niet op ingegaan. Een es is een gemeenschappelijke akker die onderlinge samenhang had met brinken doordat de poep van het vee werd gebruikt voor bemesting. Door het iedere keer bemesten van de akkers is de grond veel hoger gaan liggen dan de omliggende landerijen. Dat de grond hoger ligt dan elders is een belangrijk kenmerk van Essen, daarom hebben we dit door middel van fotografie goed in kaart proberen te brengen. De oudste essen van Norg dateren uit de periode van 650-750 n.Chr. Essen worden daarom als monumentaal erkent (bron: Noordenveld, 2013). 

Foto 6: Esweg te Norg (bron: Eigen foto, 2014) 

Hierboven is een bord van de Esweg te zien. Dit bord is gefotografeerd doordat de straatnamen in Norg typisch zijn, de straatnaam zegt al wat over waar de weg daadwerkelijk naar toe loopt. Hieronder volgen een paar voorbeeldent: 

Esweg: Naar de Essen

Peesterstraat: Naar het dorp Peest

Brinkstraat: om en richting een aantal Brinken

Eenerstraat: Richting het dorp een

Achter de kerk: De straat die achter de Margarethakerk

De esweg zijn we gevolg en al snel kwamen we op de verhoogde akker aan. 

Foto 7: Essen (ekkers) paar meter buiten Norg (bron: Eigen foto, 2014)

Op de foto is de verhoging moeilijk te zien, wat komt doordat het met camera heel moeilijk is om in beeld te bringen. Wel is de verhoging goed met het blote oog te zien net als met de GPS.  Tijdens de grondboringen hebben we de hoogte gemeten op de verschillende plekken. De verhoging essen en het naarbij gelegen bos is ongeveer 2-3 meter vanaf zeeniveau gemeten. 

Foto 8: Es aan de Oost- kant van Norg (bron: Eigen foto, 2014)

Ook in de Foto hierboven is een es te zien, je ziet op de foto het landschap van links naar rechts oplopen. Dit is goed te zien als je het gras op de achtergrond als oriëntatiepunt gebruikt, de graslijn wordt op de foto breeder. Een ander kenmerk wat goed te zien is in foto 7 zijn de houtsingels gelegen om de akkers.

Foto 9: Uitzicht op de houtsingels rondom akkers (bron: Eigen foto, 2014)