Bevolkingsamenstelling van religieuzen in Norg en Noord-Drenthe

Hierboven in tabel 1 kunnen wij vaststellen dat het moeilijk is om over het onderwerp religie statistisch gezien veel te vertellen over het specifieke dorp en gebied Norg. De statistieken dateren helaas op meer dan 10 jaar geleden. We kunnen wel uitspraken doen over wat aannemelijk is, en dat is dat: de statistieken van Norg waarschijnlijk relatief minder zullen verschillen met die van Noord-Drenthe dan met de statistieken van Nederland, Friesland, Groningen of de gehele provincie Drenthe.

Ondanks dat de informatie dus niet betrouwbaar naar wens is, zullen wij alsnog proberen hier speculerend nog wat zinvolle uitspraken over te doen, wat de bevolkings samenstelling van religieuzen of afwezigheid ervan in Norg kenmerkt ten opzichte van andere delen van het land.

Wat allereerst opvalt is dat er in Noord-Drenthe vergeleken met de andere gebieden in de tabel verreweg het minste katholieken wonen, hierna volgt Groningen wat dat betreft en niet de provincie Drenthe. Dit betekent dus dat er binnen Drenthe zelf enorme verschillen zijn in welk gebied welke religies actief beleden worden.

Het aantal gereformeerden verschilt weinig met de aantallen in andere provincies, behalve dan met het percentage gereformeerden in Friesland, dit zijn dus protestanten zoals de kerk die wij in Norg hebben gezien. Wederom lijkt het gebied Noord-Drenthe iets in van de samenstelling in Groningen weg te hebben, aangezien het aantal hervormden tussen die van aanliggende provincie Groningen en de provincie Drenthe in ligt.

Het aantal molsims is net als in de rest van het noorden relatief laag als je kijkt naar heel Nederland. 

Al met al valt het hoogste aantal ongelovigen van alle gebieden in de tabel het meeste op, naast de overeenkomsten die Noord-Drenthe (en dus waarschijnlijk ook Norg) met de provincie Groningen heeft.

Interview vrijwilligers in de kerk

“De kerk van Norg is door zijn treffende eenvoud één van de mooiste kerkgebouwen in de provincie Drenthe. De romaanse kerk aan de Oude Brink werd al in 1139 in de bronnen vermeld en was vóór de reformatie toegewijd aan de heilige Margaretha.”

Foto 1: Margaretakerk te Norg (bron: Eigen foto, 2014)

Hoe lang bestaat de kerk van Norg al en hoe lang bestaat deze zoals wij hem nu kennen?

“Nou de kerk van Norg is in de geschiedenis van 1139 opgericht, toen was het een houten kerkje. Later is die groter geworden en nog weer later kwam de stenen muur eromheen en die stamt af van de 13^e eeuw.”

Dus van de 13^e eeuw al stamt dit gebouw al af? Is het bijvoorbeeld eens ingestort?

“Ja hij is wel een paar keer gerestaureerd, de laatste restauratie was in 1970, maar hij is nooit ingestort”

Wat was de aanzet geweest tot de bouw van deze kerk?

“Ja wat was de aanzet geweest? Dat weet ik eigenlijk niet, maar een beetje een dorp in Drenthe had wel een kerk. Roden heeft een kerk, Norg heeft een kerk,  Anlo heeft een kerk,  Peize heeft een kerk, allemaal van dit soort kerken.”

Gezien de leeftijd van de kerk, kunt u misschien vertellen hoe deze kerk de Beeldenstorm heeft doorstaan?

“Zoals je aan de buitenkant kunt zien is het nu inderdaad een protestantse kerk, maar vroeger was het net als eigenlijk alle kerken in die tijd een katholieke kerk en deze was gewijd aan de heilige Margaretha.”

Wat voor soort fundering had de kerk?

Foto 2: Plattegrond van de fundering (bron: Eigen foto, 2014 )

“Dan kunnen we het beste even naar de plattegronden kijken, loop maar even mee… Dit is dus het eerste houten kerkje wat hier was en die had een fundering van keien, die lagen er nog van de ijstijd, het was zandgrond waar het op gebouwd werd dus bleef dan mooi liggen en dat was gewoon het goedkoopste. Later is er een grotere houten kerk omheen gekomen. Later is dus nog weer de stenen muur eromheen gekomen met tufstenen bakstenen, de fundering was dus van veldkeien en later nog paalkuilen”

Weet je ook nog wat over de bouwstijl van de kerk te vertellen en die mooie kruisgewelven?

Foto 3: Kruisgewelven, koepel van de Margaretakerk (bron: Eigen foto, 2014 )

“De kruisgewelven die je ziet komen uit de Romaanse bouwstijl, maar de kerk is ook weer deels Gotisch. Het heeft een redelijk hoge toren, eigenlijk was het gebouwd in een tijd dat de Romaanse bouwstijl langzamerhand werd vervangen door de Gotische bouwstijl. Het heet dan ook wel Romanogotiek.”

Ik zie op die plattegrond ook allemaal lijken begraven, wat kunt u daar over vertellen?

Foto 4: Begraven onder de kerk te Norg (bron: Eigen foto, 2014)

“In 1824 zijn ze in Amersfoort door de vloer gezakt, toen kwam er een wet dat er niet meer in kerken werden hier geen mensen meer begraven. Vanwege de muffe geur die er nog vanaf kwam, werd bij de laatste restauratie lichaamsresten opgegraven, schone grond weer aangebracht en de restanten weer in een loden kistje geplaatst. Uitdrukkingen: “Voornaamste mensen werden in de kerk begraven” en “rijke stinkerds werden in de kerk begraven.” Komen hier vandaan. Maar nou is er weer een frisse lucht in de kerk.”

Kunt u het verhaal achter deze orgel vertellen, want hij is vanwege de Beeldenstorm waarschijnlijk toch nog niet zo oud?

“Het Orgel is van 1896 het is voor 2000 gulden geschonken en de kerk zelf heeft de rest van het bedrag bijbetaald, het is een Leichel orgel van Friedrich Leichel, een Duitse orgelbouwer. Elke zondag is hier nog dienst er is een goed akoestiek, de orgel heeft een goede klank, dus dan klinkt het dubbel zo mooi.”

Had de kerkzaal of de toren verder nog andere functies?

(Foto 5: Kerk toren van de Margaretakerk (bron: Eigen foto, 2014)

“Ja, de toren is van de Burgerlijke gemeente Norg want vroeger diende de toren als uitkijkpost want verder waren er verder geen hoge gebouwen in de lucht, als er bijvoorbeeld brand was konden ze snel zien waar ze moesten zijn. Of als bijvoorbeeld de vijand vanuit Friesland in aantocht was, konden ze door de torengaten kijken en zien waar ze waren.”

Je had in het verleden verschillende allianties, je had bijvoorbeeld de Friezen en de Groningers, waar hoorde Norg bij?

“Norg hoorde gewoon bij Norg en verder bij de omliggende dorpen, maar in de katholieke periode moest Norg wel afdracht doen aan de vergelders in Oldenzaal, Twente.”

Wat kunt u nog meer vertellen over andere bezienswaardigheden in de kerk?

“Je ziet de bankjes staan, deze stammen nog af uit de tijd van Napoleon en zijn ossenbloedrood geverfd. Dit deden ze omdat er voor eikenhout belasting werd gevraagd. Om belasting te ontduiken van de Fransen hebben ze de bankjes in deze kleur geverfd.”

Foto 6: Doopvont van de Margaretakerk (bron: Eigen foto, 2014)

“Dit is het doopvont uit de 13^e eeuw van Benntheimer zandsteen, doopvonten waren katholiek dus de protestanten vonden ze niet passen. Ze hadden hem aan een boer gegeven, jaren later werd hij weer teruggegeven via het museum die ze er meer dan genoeg van hadden. Eerder waren er ook nog beelden en vazen die uit het doopvont staken, die zijn eraf gesloopt. De protestanten hadden in de rest van de kerk deels de versieringen gesloopt en deels eroverheen geschilderd, nu zie je dat de beschilderingen door restauratie weer wat te zien zijn(afbeeldingen van de Engelen op de sluitsteen bvb.). Muren waar eerst pronkstukken stonden werden na de katholieke tijd dichtgemaakt, die zijn nu weer gerestaureerd en hersteld.”

Foto 7: Heropende uithollingen voor pronkstukken in de muur (bron Eigen foto, 2014 )

“Achter zit een gat in de muur: “Gods water over Gods akker laten lopen” is een uitdrukking die daar vandaan komt. In de katholieke periode mocht doopwater niet het riool in vandaar.”